گفتاری پیرامون ابعاد سلامت
درآمد: در مجموع آثار و سخنان بزرگان دینی وفرهنگی ما همواره از صحت ( سلامتی ) و امنیت بعنوان دو نعمت بزرگ یاد می شود که مردم هیچگاه قدر و ارزش آنها را در نظر ندارند وتنها زمانی به این دو نعمت اندیشه می کنند که آنها را از دست داده باشند و به عبارت دیگر نعمت سلامتی و نعمت امنیت دو نعمتی است که چون آنها را از دست بدهیم تازه به اهمیت و ارزش آنها پی می بریم.
اکنون در این مجال از یکسو با توجه به تقارن این ایام با هفته سلامت و سوی دیگر در استقبال از برگزاری همایش سه روزه " بهداشت روان " در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران طرح موضوعات و مباحثی پیرامون " سلامت و ابعاد آن " با بهره گیری و استناد به منابع علمی و پژوهشی در دسترس ، به منظور اطلاع رسانی و ارتقاء دانش و آگاهی جامعه خالی از لطف نخواهد بود.
تعریف:
سازمان جهانی بهداشت " سلامت " را " بهزیستی کامل جسمی ، روانی و اجتماعی " فرد تعریف می کند و نه تنها نبودن بیماری و رنجوری او.بنابر این " سلامت " مفهوم مثبتی است که علاوه بر ظرفیتهای جسمانی بر شرایط و منابع اجتماعی و شخصی نیز توجه و تاکید فراوان دارد.
ابعاد سلامت:
1) سلامت از بعد اجتماعی:
سلامت در بعد اجتماعی وقتی حاصل میگردد که با دیگران تبادل و تعامل مثبت و لذت بخشی داشته باشیم و طی فعالیتهای خانوادگی ، تحصیلی ، شغلی و تفریحی با دیگران صمیمانه و راحت باشیم و در جهت تحقق این امربهتر است تا:
* روابط اجتماعی خود را در هر فرصتی توسعه دهیم.
* با دیگران برخوردی صیمانه وصادق داشته باشیم.
* ارزشها و باورهای خود را به دور از تعصبات وفشارها حفظ کنیم.
* در کارهای گروهی حضوری فعال و موثر داشته باشیم.
* زمان مطالعه خود را با استفاده از منابع متنوع و مورد علاقه افزایش دهیم.
* مهارتهای برقراری ارتباط موثر را بیاموزیم.
2)سلامت از بعد فرهنگی:
آگاهی و شناخت کافی نسبت به فرهنگ، پیشینه و سوابق فرهنگی خانوادگی و ملی خود بنحوی که قادر به تشخیص تفاوتهای فرهنگی، اعتقادات و سنتهای خود با دیگران باشیم از اصول مهم وجود سلامت در بعد فرهنگی است که در دستیابی به آن توجه به امور زیر اجتناب ناپذیر است:
* در باره فرهنگ و آداب ورسوم کشورمان مطالعه و تحقیق کنیم.
* فرهنگ اقوام مختلف را بشناسیم.
* با مردم ارتباط داشته باشیم.
* با آداب ورسوم طبقات مختلف اجتماعی آشنا شویم.
* ابعاد مثبت فهنگ خود را شناخته و با ارج نهادن به آنها نسبت به حفظ شان کوشا و پایبند با شیم.
* ابعاد مثبت دیگر اقوام و ملتها را محترم شماریم.
*برای فرهنگهای مختلف احترام قائل شویم.
* برای شنیده حرفهای دیگران صبور و متواضع باشیم.
* از قضاوت کردن در باره دیگران اجتناب کنیم.
3)سلامت در بعد جسمانی:
این بعد از سلامت شامل حفظ تعادل در تغذیه و رژیم غذائی ، انجام ورزش بصورت مرتب، خواب مناسب،استراحت کافی و توجه به علائم هشدار دهنده جسمانی است.سلامت جسمانی توانائی استفاده از دانش، انگیزش، تعهدو رفتار خود مدیریتی را بهمراه داشته که در نهایت منجر به ایجاد تعادل و تناسب در فرد می شود.آنچه مسلم است،حصول این امر با شرایط زیر امکانپذیز خواهد بود:
* سبک خوردن و آشامیدن خود را مورد بازنگری قرار دهیم.
* یک رژیم غذائی سالم را مد نظر داشته باشیم.
* از تمرینات ورزشی منظم و مناسب غافل نشویم.
* تستهای سنجش سلامت را جدی بگیریم.
* حفظ سلامت دهان و دندان ومعاینات دندانپزشکی را همواره با جدیت پیگیری کنیم.
* از مصرف مواد مخدر ، مشروبات الکلی و یا هرگونه موادی که مصرف آنها باعث بروز آسیب جسمی و روحی است خوداری کنیم.
4)سلامت از بعد معنوی:
بعد معنوی سلامت فرد با شناخت از خود و خالق تحقق می یابد. اینکه فرد معنای وجودی خلقت خویش را دریابد و بر نقش محوری خود در جهان هستی واقف گردد.
از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود
به کجا میروم آخر ننمائی وطنم
بدین منظور:
* پرداختن به امور معنوی واخلاقی را در برنامه روزانه خود قرار دهیم.
* لحظاتی را با خود خلوت کنیم.
* برای زندگی و فعالیتهای کوچک وبزرگ خود اهدافی را مشخص و تعریف کرده و در عمل به آنها تلاش کنیم.
* ارتباط خود را با خالق هستی نزدیکتر کنیم.
5)سلامت از بعد عاطفی:
این به از سللامت شامل شناخت از نیازهای عاطفی خویش و تصمیم گیری صحیح در ارضای این نیازهاست.هرچقدر فرد نسبت به ویژگیهای شخصیتی و افکار و علائق خودش آگاهی بیشتری کسب کند،کنترل بیشتری بر رفتارهای خودداشته ومسئولیت رفتار ها ی خود و تبعات ناشی از آنها را نیز پذیرا خواهد بود.
* نسبت به علائم بدن خود در مقابل فشار و استرس آگاه باشیم.
* باورهای زیربنائی خود را بشناسیم.
* باورهای کلیشه ای خود را مورد ارزیابی مجدد قرار داده و اصلاح کنیم.
*نیازها و احساسات خود را بشناسیم و در فزصتهای مناسب بیان نمائیم.
* برای مقابله با افکار مخرب و منفی خنده و شوخی را از یاد نبریم.
*با خود مهربان بوده وبه توانائیهایمان خوشبین باشیم.
* با مطالعه در خصوص سلامت روان و مشاوره با اساتید مربوطه آگاهیها و مهارتهای خود را ارتقا و توسعه دهیم.
6) سلامت از بعد عقلانی :
در این مبحث اشتیاق به یادگیری و کسب مهارتهای لازم در هدف گذاری و قدرت حل مسئله و همچنین ایجاد و تقویت تفکرخلاق، نقاد و مستقل برای تثبیت بعد عقلانی سلامت است.
با این هدف :
* اهداف تحصیلی ، شغلی ، تخصصی و خانوادگی واقع گرایانه ای را طراحی و پیگیری کنیم.
* در تصمیم گیریها آسایش خود و دیگران را همواره مد نظر داشته باشیم.
*مشکلات و موانع را بهترین فرصت برای یادگیریهای تازه بحساب آوریم.
* از هر شکست عبرت گرفته و در هر موفقیت به خودمان پاداش بدهیم.
7)سلامت در بعدبرنامه ریزی:
این بخش شامل مراحل جستجو و کشف تعادل بین اهداف شخصی، اجتماعی، خانوادگی، شغلی و... است بکه با مدیریت تهدیدها و بهره گیری مناسب از فرصتها تحقق می یابد:
*کارهای ضروری و غیر ضروری خود را بازشناسی کنیم.
* کارهای فوری و غیر فوری خود را بشناسیم.
* براساس طبقه بندیهای فوق اولویتهای خود را مشخص نمائیم.
* علل سستی ویا اهمالل کاریهای خود را بشناسیم.
*اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را واقع بینانه طراحی کنیم.
*نقاط ضعف و قوت خود را در اجرای برنامه ها باز شناسی کنیم.
* مهارتهای مدیریت بر خویشتن و خود انظباطی را بیاموزیم.
8) سلامت از بعد زیست محیطی: 
آگاهی از کیفیت هوا و شناخت عوامل فزاینده آلودگیهای محیطی مارا قادر می سازد تا با شناخت کافی نسبت به نقش خود در سالم سازی و یا کنترل آلودگی متعدانه تدابیر لازمه را نسبت به کاهش این آلودگیها ویا اقدامات پیشگیرانه در کنترل آنها صورت پذیرد.بدین منظور:
* محیط زیست خود را دوست بداریم و نسبت به آن مسئولیت پذیر باشیم.
*سهم خود را نسبت به حفظ پاکیزگی محیط شناخته و نسبت به رعایت آن متعهد باشیم.
* آلودگی صوتی را کنترل کنیم.
*قوانین شهر و منطقه خود را برای حفظ سلامت محیط زیست و حقوق دیگر شهروندان رعایت کنیم.
-----------------------------
منابع:
برداشت آزاد ازمنشورات دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم و پیام مشاور دانشگاه تهران
:: موضوعات مرتبط:
مقالات و آثار مکتوب
ن : محمدعلی مقیسه
آموزش و پرورش با هر عنوان و یا ساختاری که باشد، یکی از اساسی ترین ارکان جوامع محسوب شده و بعنوان مرکز آموزش و رشد سرمایه های انسانی یک کشور از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است.البته گزافه نخواهد بود اگر بگوییم که امر آموزش و پرورش بدلائلی نا معلوم و علیرغم ادعاهای رنگارنگ ریز و درشت مسئولان ، در کشور ما متاسفانه نگرش و جایگاه مناسب و در خور شانی نبوده و نیست.
با نگاهی اجمالی به کتاب های موجود در زمینه مطالعات تطبیقی به خوبی روشن می شود برخلاف بسیاری از مفاهیم در علوم انسانی که به سختی درباره آن ها اتفاق نظری را در بین متفکرین می توان یافت، تاریخ تحول مطالعات تطبیقی و طبقه بندی انواع روش های آن از گذشته تا به حال در بیشتر کتاب های نوشته شده کمابیش یکسان است. دکتر علی محمدالماسی سیر تحول در زمینه آموزش و پرورش تطبیقی در قرن های اخیر را به چهار دسته به شرح زیر تقسیم می کند. 
