ن : محمدعلی مقیسه
گذری کوتاه بر وضعیت اجتماعی
دوران حیات مبارک حضرت امام رضا (علیه السلام)
دوران حيات امام علی ابن موسی الرضا(علیه السلام) مقطع اوج گيري گ
رايش مردم به اهل بيت(علیهم السلام) و دوران گسترش پايگاههاي مردمي اين خاندان است.
چنان كه مي دانيم امام رضا(علیه السلام) از پايگاه مردمي شايسته اي برخوردار بودند و «در همان شهر كه مأمون با زور حكومت مي كرد ایشان مورد قبول و مراد همه مردم بودند و بر دلها حكم مي راندند.
نشانه ها و شواهد تاريخي ثابت مي كند كه (در اين دوران) پايگاه مردمي مكتب امام علي عليه السلام از جهت علمي و اجتماعي تا حدي بسيار رشد كرده و گسترش يافته بود. در آن مرحله بود كه امام عليه السلام مسئوليت رهبري را به عهده گرفتند».
گرچه كه در دوران امامت امام رضا عليه السلام دو مرحله فعاليت در سالهاي خلافت هارون و سالهاي خلافت مامون را مي توان از يكديگر جدا كرد و براي هر يك از اين دو مرحله ويژگيهاي متمايزی از ديگري يافت، اما اگر به ويژگي عمومي اين دوران بنگريم، گسترش و رواج شيعه در وضع خوب و مطلوبی قرار داشته كه منتهي مي شود به مسئله ولايتعهدي امام هشتم(علیه السلام) .
البته در دوران هارون، امام هشتم(علیه السلام) در نهايت تقيّه زندگي مي كردند. يعني كوشش ،تلاش و حركت ایشان با پوشش كامل انجام میگرفت. مثلاً بزرگانی چون دعبل خزاعي كه در باره امام هشتم(علیه السلام) در دوران ولايتعهدي آن طور حرف مي زند در بستر مناسب زمانه رشد یافته اند. آنچه در دوران علي بن موسي الرضا عليه السلام يعني ولايتعهدي پيش آمد نشانگر وضع مطلوب علاقه مردم و جوشش محبّتهاي آنان نسبت به اهل بيت (علیهم السلام) در دوران امام رضا عليه السلام است. به هر حال همه اينها موجب شد كه علي بن موسي الرضا عليه السلام بتوانند كار وسيعي بكنند كه اوج آن به مساله ولايتعهدي منتهي شد».
حقيقت آن است كه در اين دوران، بدي اوضاع ميان امين و مأمون به امام كمك كرد تا بار سنگين رسالت خويش را بر دوش كشند و بر تلاشهاي خویش بيفزايند،که این امر سرانجام به تحكيم پايگاه و گسترش نفوذ امام در سرزمينهاي مختلف حكومت اسلامي انجاميد.
پس از آن كه حضرت رضا عليه السلام بعد از پدر مسئوليت رهبري و امامت را به عهده گرفتند در جهان اسلام نخستين مسافرت را از مدينه به بصره آغاز فرمودند، تا بتوانند به طور مستقيم با پايگاه هاي مردمي خود ديدار كنند و درباره امور شیعیان به گفتگو بپردازند.
در اینجا با عرض ارادتی مجدد به ساحت قدسی حضرت امام رضا (علیه السلام)، شعری از شادروان مرحوم دکتر قیصر امین پور را با نام " کوچههای خراسان"می آورم:
کوچههای خراسان
چشمههای خروشان تو را میشناسند موجهای پريشان تو را میشناسند
پرسش تشنگی را تو آبی، جوابی ريگهای بيابان تو را میشناسند
نام تو رخصت رويش است و طراوت زين سبب برگ و باران تو را میشناسند
هم تو گلهای اين باغ را میشناسی هم تمام شهيدان تو را میشناسند
از نشابور بر موجی از «لا» گذشتی ای که امواج طوفان تو را میشناسند
بوی توحيد مشروط بر بودن توست ای که آيات قرآن تو را میشناسند
گرچه روی از همه خلق پوشيده داری آی پيدای پنهان تو را میشناسند
اينک ای خوب، فصل غريبی سر آمد چون تمام غريبان تو را میشناسند
کاش من هم عبور تو را ديده بودم کوچههای خراسان تو را میشناسند
:: موضوعات مرتبط: رخدادهاو مناسبتها
